موزه شهرداری تبریز | نخستین و تنها موزه تاریخ شهرداری‌های ایران

موزه شهرداری تبریز، یکی از جاذبه‌های شهر است که در داخل کاخ شهرداری تبریز قرار دارد. تاریخ ساخت کاخ شهرداری به سال‌های 1314 تا 1318 برمی‌گردد و مدت‌ها به عنوان دفتر اصلی شهر تبریز مورد استفاده قرار می‌گرفت. تا اینکه در سال 1386 به مناسبت بزرگداشت یکصدمین سالگرد تاسیس اولین انجمن شهر و بلدیه ایران در تبریز، موزه شهرداری تبریز در این عمارت آغاز به کار کرد و لقب نخستین و تنها موزه‌ تاریخ شهرداری‌های ایران را به خود اختصاص داد. جالب که بدانید علاوه بر این، شورای اسلامی تبریز هم در بخشی از این ساختمان مستقر است.

وقتی به داخل موزه می‌روید آثاری از اولین شهرداری تبریز، اشیاء و اسناد ارزشمندی که نشان فرهنگ و هنر مردم تبریز است را خواهید دید. بخشی از این موزه در زیرزمین و بخش‌های دیگر در طبقات اول و دوم قرار دارند و تالارهای مختلفی چون تالار دوربین‌های قدیمی، تالار دفاع مقدس، چاپ و نشر، فرش، هنرهای معاصر، خط و خوشنویسی، تالار حکمت و چندین تالار دیگر را در خود جای داده است. 

 موزه شهرداری تبریز که پس از کشور چین، در ردیف اولین موزه‌ شهرداری‌های جهان نیز قرار دارد در تاریخ ۲۹ تیر ۱۳۷۷ با شماره‌ ثبت ۲۰۵۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. 

کاخ شهرداری تبریز

یکی از بناهای زیبا، مستحکم و دیدنی شهر تبریز کاخ شهرداری‌ست که به دستور رضا شاه پهلوی در محل گورستان متروک و مخروبه‌ کوی نوبر از سال 1314 تا 1318 و با نظارت مهندسان آلمانی ساخته شد. این کاخ از ابتدای احداث تاکنون، به عنوان ساختمان شهرداری شهر تبریز مورد استفاده قرار گرفته است. کاخ شهرداری دارای یک برج ساعت چهار صفحه‌ای‌ به ‌ارتفاع 31 متر است که با طنین موزون زنگ‌هایش، هر 15 دقیقه یک‌بار، گذشت زمان را به مردم یادآوری می‌کند.

این بنا در مرکزی‌ترین نقطه شهر قرار دارد و ساعت آن مشابه ساعت برج بیگ بن لندن است که نظیر آن‌ها در دنیا وجود ندارد. نمای بیرونی، داخلی، حیاط و باغچه، از جذابیت‌های این عمارت است که شما را در حس نوستالژیک و دلنشین خود، غرق می‌کند.

نمای خارجی این بنا از سنگ تراشیده شده و نقشه ساختمان آن شبیه به طرح یک عقاب درحال پرواز است که با نمونه ساختمان‌های کشور آلمان، قبل از جنگ جهانی دوم تطابق دارد. در قسمت جنوبی این کاخ موزه، محیطی دلنشین و باصفا قرار دارد که از ویژگی آن می‌توان به گل‌کاری، درخت‌کاری و استخر آبی رنگ آن اشاره داشت. سقف عمارت با نقوش ایرانی تزئین شده است و تمامی پنجره‌ها آن رنگی و زیبا هستند. 

تالارها و آثار موزه شهرداری تبریز

تالار کفش تبریز: از گذشته‌های دور کفش تبریز و جنس چرم اعلا آن زبانزد بوده است. این قسمت از موزه کفش‌هایی را به نمایش می‌گذارد که با تجهیزات اولیه ساخته شده‌اند. به دلیل کیفیت بالا و مرغوبیت کفش تبریز، این کالا به برخی کشورها صادر می‌شود.

تالار آتش نشانی (اطفائیه) تبریز: جالب است بدانید که اولین آتش‌نشانی کشور در تبریز بنا شده است. در این بخش با تجهیزات آتش‌نشانی قدیمی و نحوه عملکرد آن آشنا خواهید شد.

تالار دوربین‌های قدیمی: در این تالار با تاریخچه و روند شکل‌‌گیری دوربین‌‌های نسل قدیم از 150 سال پیش تا مرز دوربین‌های دیجیتال آشنا خواهید شد.  اغلب این دوربین‌ها توسط یکی از عکاسان و کلکسیونرهای معروف تبریز به نام “محمد علی جدیدالسلام” به موزه شهرداری تبریز اهدا شده است.

تالار اسناد: در این تالار کتاب‌ها، نسخه‌های خطی، اسناد و اشیا تاریخی مربوط به شهرداری و نامه‌نگاری‌های شهرداران قدیم تبریز، نگهداری می‌شوند. همچنین در این بخش، تصاویری وجود دارند که روایتگر تاریخ معاصر تبریز هستند و شامل 78 سند تاریخی است. ظروف و وسایل شهردار وقت، هدایای مردم، آپارات‌های قدیمی، اموال شهرداری و گاو صندوق مخصوص زمان قاسم خان والی، شهردار تبریز در سال 1286، اسناد مکتوب از جمله کتاب‌‌ها و نسخ خطی و اسناد مربوط به شهرداری تبریز و شخصیت‌‌های این شهر نیز در این موزه و در تالار اسناد قرار داده شده است.

تالار شهدا: در این بخش مدارک، عکس‌ها و دست‌نویس‌های شهدای تبریزی و سندهایی از پایداری و ایستادگی مردم آذربایجان در جنگ ۸ ساله ایران و عراق قرار دارد. 

تالار صدا: تالار صدا کلکسیون خصوصی و شخصی یکی از هنرمندان تبریز به نام حسین ساجدی است که در آن انواع مختلفی از ساز‌های کلاسیک، ملی و محلی در معرض نمایش گذاشته شده است. در این تالار سازهای ملی، بومی و کلاسیک که شامل تار ایرانی، سه تار، تار آذربایجانی، بالابان، ساز عاشقی (گوپوز)، نی انبان، دوتار جنوب، خراسان و کلاسیک به نمایش گذاشته شده است. گفتنی است انواع زنگوله و کوبه‌هایی در دوره صفویه و قاجار، سازهای آئینی، مذهبی، ریل، آپارات، رادیوهای قدیمی، نمونه تلفن و زنگ مدرسه سده اخیر و دیگر وسایل مربوط به صدا در معرض دید بازدیدکنندگان قرار داده شده است. 

تالار حکمت: در تالار حکمت نیز به ارائه عکس‌ها و معرفی آثار سه علامه نامی تبریز علامه امینی، علامه طباطبایی و علامه جعفری که در حوزه‌های عرفان، حکمت و فلسفه فعالیت داشتند، پرداخته شده است.

طبقه دوم عمارت | تالار فرش

در طبقه دوم به بازدید از تالار فرش خواهیم پرداخت. بی‌نظیرترین بخش کاخ اینجاست، جایی که در آن فرش‌ها و تابلوفرش‌هایی از هنرمندان آذربایجان به نمایش گذاشته شده است. فرش‌های دستباف و بی‌مانندی که طرح و نقشه آنها علاوه بر آنکه طرح هنرمندانه خود را انعکاس می‌دهد، به نوع دیگری نیز نشاندهنده کیفیت و سرگذشت پرتلاطم اما افتخارآمیز تبریز معاصر است؛ هر کدام این فرش ها یک نام و شناسنامه دارد.آثار این تالار حدود ۱۱۰ سال قدمت دارند که ۱۲ تخته از فرش‌های موجود در آن به دستور ارفع الملک، شهردار وقت در زمان تاسیس عمارت بافته شده است. از نمونه‌های خاصِ این بخش می‌توان به بزرگ‌ترین فرش ایران با اندازه‌ ۱۱۱ مترمربع که با رنگ گیاهی خاصی بافته شده و فرش‌هایی که در سال‌های ۱۳۱۲ و ۱۳۲۰ بافته شده‌اند و به خواهر دوقلو شهرت دارند، اشاره داشت. بزرگترین فرش که به آن فرش مادر می‌گویند،6 تخته فرش است که رو به روی یکدیگر قرار دارند، فرش‌های دختر با طرح های بسیار ریز و زیبا و دو تخته فرش با طرح‌های شلوغ که به آن فرش‌های پسر گویند از دیگر آثار این تالار است. همچنین یک تخته فرش، مربوط به پروین اعتصامی نیز در این موزه نگهداری می‌شود.

 مطالب مرتبط:

خانه بهنام تبریز

برای خواندن سایر مطالب وارد مجله گردشگری منشور صلح شوید.

 جهت رزرو تور با شماره 02162714 در تماس باشید.

برای رزرو بلیط هواپیما کلیک کنید.