معرفی قُطب منار دهلی نو | Qutb Minar

در سرزمین پهناور هند، صدها بنای تاریخی مختلف به چشم می خورد، اغلب این بناها بر مبنای معماری هندی و اسلامی ساخته شده اند و همین موضوع چهره این کشور را جذاب و دیدنی کرده است. دهلی نو یکی از بهترین مکان ها برای تماشای بناهای تاریخی و لذت بردن از هنر معماری در گذشته است. در گوشه ای از دهلی نو مجموعه ای به نام منار قطب وجود دارد که در منطقه مهراولی (Mehrauli) جا خوش کرده است. به طور کلی 27 معبد در مهراولی وجود دارند که خوشبختانه امروزه می توانید به راحتی از آن ها دیدن کنید. مجموعه منار قطب مهم ترین بخش از این منطقه تاریخیست که مناری به نام قطب در میان آن به چشم می خورد. هر بنایی که در این مجموعه وجود دارد در نوع خود بی نظیر است و می توان راجع به هر کدام ساعت ها صحبت کرد به همین خاطر ما در این مطلب به معرفی منار فوق العاده قطب می پردازیم.

در حال حاضر قطب منار یکی از زیباترین و معروف ترین بناهای تاریخی دهلی نو به شمار می آید و به همراه بناهای تاریخی اطرافش در فهرست جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. برای خلق این منار باشکوه از آجر، ماسه، مرمر و سنگ سرخ بهره برده اند، به همین خاطر این بنا به رنگ قرمز و آجری دیده می شود. ارتفاع این منار 73 متر و قطر آن در پایه 14.3 متر و در بالای منار به 2.7 متر کاهش می یابد. با تصور این ابعاد به عظمت و شکوه منار پی خواهید برد.

تاریخچه قطب منار

 قطب الدین که یک مسلمان متعصب بود وقتی حکومتش را تشکیل داد و به این نقطه رسید، دستور داد تا تمام معابد هندوی منطقه را تخریب کنند. گفته می شود که در سال 1192 او اولین طبقه از منار قطب را ساخت. بعد از او در سال 1220 غلام و داماد و جانشینش، ایلتُتمِش ساخت سه طبقه دیگر قطب منار را به سرانجام رساند. در برخی منابع آمده است که قطب منار بر ویرانه های بنایی به نام لال کوت (Lal Kot) ساخته شد؛ اما اطلاعات خاصی درباره این بنا در دست نیست. یکی از نکته های مهم درباره قطب منار، ویرانی آن در سال 1369 میلادی توسط رعد و برق بود. در همین دوران بود که بالاترین طبقه قطب منار توسط رعد و برق آسیب دید؛ اما فيروز شاه تُغلق (Firoz Shah Tughlaq) حاکم وقت، پس از این حادثه، طبقه آسیب دیده را بازسازی و یک طبقه به این سازه اضافه کرد. همچنین فرید خان شیرشاه سوری (Sher Shah Suri)، بنیان‌گذار پادشاهی کوتاه‌مدت سوری در شمال هند، یک ورودی به این برج اضافه کرد. این وقایع همزمان بود با تبعید دومین پادشاه امپراتوری مغولی هند، نصیرالدین همایون. 

در سال 1505 قطب منار باری دیگر بر اثر زلزله تخریب شد و این دفعه نظام خان سکندر لودی بن بهلول (Sikander Lodi) یکی از پادشاهان سلسله لودی در هند، آن را بازسازی کرد؛ اما دیری نپایید که باری دیگر در تاریخ 1 سپتامبر 1803 میلادی زلزله دیگری قطب منار را لرزاند و آن را تا حدود زیادی ویران کرد. این بار در سال 1828 یکی از سربازان بریتانیاییِ مستقر در هند، به نام سرگرد رابرت اسمیت (Robert Smith) کار بازسازی قطب منار را به عهده گرفت.

 قطب منار و بناهای تاریخی اطرافش

1- مسجد قوة الاسلام | Quwwat-ul-Islam Mosque

در ظلع شمال شرقی قطب منار بنایی تاریخی و بااهمیت وجود دارد با نام مسجد قوةالاسلام. این عبادتگاه نخستین مسجد جامع هند است که آن را بین سال های 1193 تا 1197 ساختند. جالب است بدانید که این بنا را هم قطب الدین آیبک ساخت. او یک مسلمان متعصب بود و بعد از حمله به دهلی و تشکیل حکومت اسلامی در سال 1192 دستور داد تا تمام معابد هندو که در این محل بود را تخریب کنند تا اولین مسجد جامع دهلی هند را باشکوه هر چه تمام تر بنا سازند. بعد از فراز و نشیب هایی که ساخت این مسجد با آن روبرو شد، ایلتُتمِش داماد و جایگزین قطب الدین آیبک این سازه را گسترش داد و آرامگاه خودش را نیز در غرب مسجد ساخت.

2- ستون فلزی باستانی دهلی | Iron pillar of Delhi

از دیگر دیدنی های این مجموعه تاریخی، ستون فلزی سیاه رنگیست که با نام آیرون پیلار شناخته می شود. این ستون عجیب در صحن اصلی مسجد قوة الاسلام واقع شده است و قدمتش به قرن چهارم و پنجم میلادی باز می گردد چرا که بر روی این ستون کتیبه هایی دیده شده که مربوط به دوران امپراتوری گوپتا (Gupta Empire) است؛ سلسله ای هندی که در قرن چهارم میلادی در بیهار هند تشکیل شد تا و قرن پنجم حکمرانی می کردند.علت ساخت این ستون هنوز مشخص نیست؛ اما پژوهشگران حدس می زنند که به دلیل احترام به خدایی آریایی به نام ویشنو ( ویشنو دومین خدا از سه گانه ایزد هندو است) آن را ساخته باشند. ارتفاع آن 7.21 متر و وزنش بیش از 6 تن است. این ستون فلزی عجیب به دستور چاندراگوپتای دوم (Chandragupta II) در قرن دهم میلادی از منطقه اودایاگاری (Udayagiri) به محل کنونی اش آورده شد. اودایاگاری در ایالت اودیسا (Odisha) در شرق هند قرار دارد. 

3- منار آلای | Alal Minar

منار آلای، بنایی نیمه کاره در اطراف قطب منار است. گفته می شود علاالدین یکی از پادشاهان هند، برای نشان دادن قدرت خود شروع به ساخت آن کرد و علاقه مند بود که ارتفاع این منار، دو برابر قطب منار باشد؛ اما هرگز موفق به تکمیل آن نشد. زمانی که علاالدین درگذشت، منار آلای 27 متر ارتفاع داشت و هنوز هم به همان شکل و ارتفاع باقی مانده است و هیچ کس پس از این پادشاه تمایلی به تکمیل کردن بنایش نداشت.از منار آلای با عنوان برج ناقص هم یاد می کنند. اگر در جستجوی این منار هستید باید بدانید که در ضلع شمالی مسجد قوة الاسلام واقع شده و شباهت کمی به منار دارد.

4- دروازه آلای | Ala’i Darwaza

دروازه کهنی نیز در این مجموعه تاریخی به چشم می خورد که آلای نام دارد. این بنا در حدود قرن 13 هم به دستور علاالدین خلجی -پادشاه وقت هند و دومین پادشاه دودمان خلجی - ساخته شد؛ بنایی که تنها 25 متر ارتفاع دارد و بعد از مرگ علاالدین خلجی رها شد و هیچ وقت تکمیل نشد. خوشبختانه دروازه آلای تقریبا سالم مانده و در معرض دید عموم قرار دارد. این دروازه در سمت جنوب مسجد قوة الاسلام واقع شده است.این دروازه زیبا با سنگ هایی قرمز رنگ و مرمر سفید تزیین شده است و برای جذابیت بیشتر بنا رویش با خط نسخ سخنانی را نوشتند که متاسفانه در حال حاضر اطلاعاتی درباره مضمونش نداریم. همان طور که شاید بدانید استفاده از خط نسخ در معماری های اسلامی رواج زیادی داشته و دارد. 

 مطالب مرتبط:

جال محل جیپور

برای خواندن سایر مطالب وارد مجله گردشگری منشور صلح شوید.

جهت رزرو تور و سفر به هند با شماره 02162714 در تماس باشید.

جهت رزرو بلیط هواپیما کلیک کنید.