آشنایی با باغ نظر شیراز

در خیابان زند شیراز می‌توان سراغ یکی از جاذبه‌های شهر بهارنارنج‌ها را گرفت که باغ نظر نام دارد؛ باغی تاریخی و به‌جای‌مانده از دوران زندیه که عمارتی چشمگیر را درون خود دارد و زمانی محل پذیرایی از مهمانان ویژه بوده است. در میان این باغ، موزه‌ای به نام موزه پارس برپاست که به‌عنوان قدیمی‌ترین موزه استان فارس شناخته می‌شود. بنای موزه یک عمارت هشت‌ضلعی است؛ بنایی که توسط کریم‌خان زند در میان باغ نظر ساخته شد تا در آن میزبانی شایسته‌ای از مهمانان و سفیران خارجی به عمل آید و حکومت مکان مناسبی برای مراسم رسمی و اعیاد مختلف داشته باشد. در سال ۱۳۱۵ خورشیدی کاربری این عمارت به‌همت انجمن آثار ملی ایران و با مشارکت شادروانان علی اصغر حکمت شیرازی، علی سامی و فریدون توللی تغییر یافت و به‌عنوان اولین موزه فارس شروع به کار کرد.

امروزه این باغ تاریخی و ساختمان درونش موزه‌ای است که می‌توانید در آن اشیای فلزی، سفالی، انواع سکه‌ها و مهرها و دیگر آثار را از هزاره چهارم پیش از میلاد تا دوره معاصر ببینید و سفری در سه دوره پیش از تاریخ، تاریخی و اسلامی داشته باشید. بد نیست بدانید که باغ نظر در دوره‌های مختلف بر اساس نوع کاربری، به نام‌های مختلفی خوانده می‌شد که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از: باغ حکومتی، باغ شاهزاده، آرامگاه وکیل و باغ موزه.نام این اثر از تاریخ ۱۵ آذر ۱۳۱۴ با شماره ثبت ۲۴۴ در فهرست آثار ملی ایران قرار دارد و گنجینه‌ای ارزشمند برای کشورمان به شمار می‌رود.

بخش های مختلف باغ نظر

باغ نظر

باغ نظر، باغی کاملا ایرانی است که سروهای آزاد در آن قدبرافراشته‌اند و درخت‌های نارنج در گوشه گوشه‌اش به چشم می‌خورند. در میان درختان باغ، درختانی وجود دارند که توسط سازمان حفاظت آثار باستانی ایران با نام «درختان کهن» به ثبت رسیده‌اند. امروزه تنها بخش کوچکی از این باغ کهن و وسیع باقی‌مانده است که مساحت آن به ۷۷۰۰ متر مربع و مساحت زیر بنای آن به ۵۸۴ متر مربع می‌رسد.

ساختمان موزه | عمارت کلاه فرنگی

باغ نظر را با نام باغ حکومتی نیز می شناختند. این باغ بیشتر به خاطر ساختمان درونش شهرت پیدا کرد؛ یک عمارت کلاه فرنگی که از حیث تزیینات شاهکاری در دوران خود به شمار می‌آمد. کوشک یا کلاه‌فرنگی ساختمانی است در فضای باز و مشجر که از همه طرف یا برخی جبهه‌ها به باغ محدود می‌شود. در میان این باغ عمارتی با چهار شاه‌نشین و چهار اتاقک قرار دارد که نقش‌های آجری، کاشی‌کاری، نگارگری تزیینات آن را شامل می‌شوند. کف عمارت یا همان ساختمان موزه پارس حدود 1.5 متر از سطح باغ ارتفاع دارد و به‌صورت هشت‌ضلعی نامنظم ساخته شده است. چهار ضلع این عمارت ده متر و چهار ضلع دیگرش پنج متر طول دارند و ارتفاع ساختمان به حدود 12 متر می‌رسد. چهار شاه‌نشین و چهار گوشواره در چهار گوشه این عمارت به چشم می‌خورد.

تزیینات چشم نواز 

گچ‌بری‌های دوره زندیه، مقرنس و قطاربندی های بسیار ساده هستند که با یکی از هنرهای سنتی و سبک‌های نقاشی ایرانی به نام لایه چینی مزین شده‌اند. کاربرد کاشی‌کاری با نقش گل و مرغ شیرازی یکی از ویژگی‌های تزیینات داخلی بنا به شمار می‌رود که مربوط به دوران زندیه هستند. وجود اِسپَرها در بالای عمارت نیز جالب توجه است؛ اِسپَر قسمتی قائم و بدون پنجره است که میان سرستون و لبه بام قرار دارد و پیشانی نیز خوانده می‌شود. در کنار اسپرها لچکی‌های (سه گوش های) کاشی‌کاری شده نیز بسیار زیبا به نظر می‌رسند. نگاره‌ها و تزیینات در چهار ضلع به‌صورت قرینه منظره شکارگاه و روایت بر تخت نشستن حضرت سلیمان را تصویر کشیده‌اند.

مقبره کریمخان