منشور صلح پارسیان
انتشار : ۱۵ آبان , ۱۴۰۲
آشنایی با غار کرفتو
راه شهر دیواندره در استان کردستان را در پیش می‌گیریم و بدون هیچ معطلی به سراغ غار کرفتو در 70 کیلومتری شمال این شهر می‌رویم. غاری که به عنوان بزرگترین غار دستکند و طولانی‌ترین غار تاریخی ایران شناخته می‌شود و دو بخش طبیعی و دستکند دارد. بخش دستکند غار حاصل حضور انسان‌ها در دوره‌های مختلف تاریخی از پیش از تاریخ گرفته تا قرن هفتم و هشتم هجری قمری‌ست و به عنوان یکی از بی‌نظیرترین مدل‌های معماری صخره‌ای در ایران از آن یاد می‌شود. بخش طبیعی غار کرفتو نیز حاصل میلیون‌ها سال تغییر در دوره‌های زمین‌شناسی مختلف است که تاکنون تنها 750 متر از آن به دست انسان‌ها کشف شده و باقی مسیر غار هنوز برای ما ناشناخته مانده است. همچنین خوب است بدانید این غار در تاریخ 20 بهمن 1318 با شماره ثبت 330 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
12_0p7m.png)
11_sde8.png)
حدود 65 تا 250 میلیون سال قبل یعنی همزمان با دوره مزوزوئیک، غار کرفتو که در زیر آب پنهان شده بود، بر اساس خشکسالی از میان آب سربرآورد. البته جالب است بدانید هنوز هم آب در جای جای غار جریان دارد و برای گشت و گذار در برخی قسمت‌های آن باید از قایق استفاده کرد. غار کرفتو غاری آهکی و طبیعی‌ست و ارتفاع دهانه ورودی آن از دامنه کوه در بخش سرتپه، به 20 تا 25 متر می‌رسد؛ دهانه‌ای که در گذشته به سختی امکان رسیدن به آن وجود داشت اما امروزه با استفاده از پلکانی فلزی می‌توان به آن رسید.
17_018d.png)
16_ssis.png)
داخل غار انشعاب‌ها و راه‌های فرعی فراوانی به چشم می‌خورد که کار تهیه نقشه کامل برای کل غار را بسیار سخت کرده است. تاکنون تنها 750 متر از بخش طبیعی غار کشف شده که ارتفاع آن بین 1 تا 17 متر است. برای ورود به برخی از بخش‌های طبیعی غار، باید از دالان‌های کم عرض و کم ارتفاع عبور کنید؛ اما هر چه پیش می‌روید به دالان‌هایی می‌رسید که در گذشته آب فراوان داشته‌اند و بر اثر فرسایش اشکال زیبایی در آنها ایجاد شده است. اشکال کروی و چندبعدی که در جای‌جای بخش طبیعی غار، جای خوش کرده‌اند و به دلیل وجود سقف و دیواره‌هایی رنگی و منحنی‌ها و قوس‌های زیبا، مانند سالن‌های موسیقی مجلل به نظر می‌رسند.
15_pmn.png)
بخش دستکند غار به صورت آپارتمانی 4 طبقه است که حجاران با تراشیدن قسمت‌های مختلف غار، فضاهایی مانند اتاق‌ها، راهرو و دالان‌های متعدد با ارتفاع 1 تا 12 متر در آن ایجاد کرده‌اند. حجاران همچنین سعی کرده‌اند تا با تراشیدن پله در دل سنگ، بخش‌های مختلف این آپارتمان را به یکدیگر متصل کنند. متاسفانه به دلیل ریزش‌های به وجود آمده در صخره‌های بیرونی در اطراف دهانه ورودی، نمی‌توان به طور دقیق گفت تعداد دقیق راهروها و اتاق‌ها چقدر بوده است؛ اما می‌توان تا حدودی تخمین زد که حدود 18 اتاق در بخش ورودی این غار از بین رفته‌اند.
7_7rjh.png)
از جمله ویژگی‌های خارق‌العاده معماری بخش دستکند غار، می توان به ظرافت و دقت به کار رفته در تراشیدن و کندن اتاق ها از دل غار اشاره کرد؛ فرم خاص سقف ها که به صورت کمانی حجاری شده اند، درگاه ها و پله های آستانه آنها و ایجاد پنجره ها و نورگیرهایی برای اتاق ها، همگی نشان می دهد تا چه اندازه برای ساخت این اتاق ها دقت و حوصله به کار رفته است. حتی سازندگان اتاق های این مجموعه برای امنیت بیشتر، به ایجاد جایی مناسب برای کلون و چفت و بست برای پنجره ها و درها نیز فکر کرده اند و به دلیل وجود همین جزئیات، معماری این غار در مقایسه با دیگر غارهای به جای مانده از دوران گذشته، بسیار کامل تر به نظر می رسد.
3_ek43.png)
تا پیش از اینکه در زمستان 79 و تابستان و پاییز سال 80 کاوش‌های علمی در این غار صورت بگیرد، کارشناسان با توجه به معماری و کتیبه یونانی در غار، قدمت سکونت و استفاده از فضای غار را به دوره سلوکیان، اشكانی، ساسانی و اسلامی نسبت می‌دادند. این در حالی است که با انجام کاوش‌ها و مطالعات انجام شده در اطراف غار، آثاری از سکونت در دوره پیش از تاریخ و از اواخر هزاره پنجم پیش از میلاد و هزاره چهارم پیش از میلاد در کرفتو به دست آمد و مشخص شد که این غار همزمان با پناهگاه‌ها و غارهای دیگری همچون غار کانی میکائیل در 1 کیلومتری کرفتو، از هزاران سال پیش مورد استفاده انسان بوده است. البته محققان در بررسی‌ها و حفاری خود به این نتیجه رسیده‌اند که حضور انسان‌ها در این غار در این دوره، به مدت هزار سال توقف داشته و پس از این گذشت این زمان، دوباره آغاز شده است. به طور کلی می‌توان 4 دوره سکونتی را برای غار در نظر گرفت: پیش از تاریخ، اشکانی، ساسانی، اسلامی - قرن های هفت و هشت قمری .
9_npcy.png)
1_nijp.png)
مطالب مرتبط:
برای خواندن سایر مطالب اینجا کلیک کنید.
جهت رزرو بلیط هواپیما کلیک کنید و یا با شمارخ 02162714 در تماس باشید.