آشنایی با غار بورنیک | طولانی ترین غار تهران

بورنیک، نام غاری سنگی و آهکی در نزدیکی شهر فیروزکوه و روستای هرانده است که در ارتفاع 2000 متری از سطح دریا و 100 متر بالاتر از دشت بورنیک قرار دارد. اندازه‌گیری‌هایی که تاکنون انجام شده‌اند طول غار را  ۳٤٧0 متر بدون تغییری در ارتفاع آن نشان می‌دهند؛ نتایجی که باعث شده تا این غار عنوان طولانی‌ترین غار استان تهران و چهارمین غار طولانی ایران را به خود اختصاص دهد.

برای ورود به غار به صورت عمودی، از 148 پله به پایین می‌روید. با آغاز سفر به درون این غار از دیدن شگفتی‌های طبیعی آن غرق در لذت می‌شوید و در کنار این زیبایی‌ها به محوطه‌هایی برخورد می‌کنید که زمانی سکونتگاه‌های امنی برای انسان‌های غارنشین بوده‌اند و امروزه اسرار زیادی را در قلب خود حفظ کرده‌اند. این غار را به دلیل برخورداری از ویژگی‌های خاص زمین شناسی می‌توان به عنوان یکی از مقاصد ژئوتوریسم هم در نظر گرفت.ارزش‌های تاریخی و باستان‌شناسی غار در کنار ارزش‌های زمین‌شناسی و تفریحی باعث شده تا نام آن از تاریخ ۷ مهر ۱۳۸۱ با شماره ثبت ۶۳۳۷ در فهرست آثار ملی ایران قرار گیرد.

ورود به دنیای شگفت‌انگیز غار بورنیک

در طول پیمایش بورنیک 4 تالار را می‌بینید و مبهوت عظمت و زیبایی این غار خواهید شد:

•  تخته‌سنگ‌ها: تخته سنگ‌های بزرگی در غار دیده می‌شوند که با لایه‌ای از خاک رس پوشیده شده و تصویری خاص را ایجاد کرده اند. تخته‌سنگ‌های بزرگی در کف تالارهای اول و سوم غار قرار دارند که روی بعضی از آنها با لایه‌های خاک رُسِ مرطوب پوشیده شده است. 

• چکنده‌ها یا استالاکتیت‌ها: رسوبات استوانه‌ای یا مخروطی شکلی که در طول سالیان طولانی به شکل قندیل بر سقف یا دیواره‌های غارهای آهكی شکل می‌گیرند و بسته به اینکه از چه موادی تشکیل می‌شوند رنگ خاص خود را دارند. در بورنیک چکنده‌ها به رنگ نخودی دیده می‌شوند. 

• چکیده ها یا استالاگمیت ها: رسوباتی در زیر استالاكتیت‌ها که بر كف غار شکل می‌گیرند و به سمت بالا هستند. این آثار در اثر چكیدن قطرات حاوی مقدار زیادی مواد معدنی و ته‌نشین شدن و رسوب كردن كلسیم كربنات ایجاد می‌شوند. چکیده‌ها در غار بورنیک به رنگ‌های گل‌کلمی، نخودی، سفید و صورتی و میخی شکل هستند و با ظاهر خاص شان عامل تمایز بورنیک با سایر غارها به شمار می‌روند. بد نیست بدانید چکیده‌ها و چکنده‌ها در طی فعالیت‌هایی که اصطلاحا غار سنگ‌سازی نامیده می‌شود، شکل گرفته‌اند.

تالارهای غار بورنیک

تالار اول: 

محل اصلی سکونت غارنشینان که به تالار بیرونی هم شهرت دارد و ابعاد آن 50 در 40 متر و ارتفاع آن 8 متر است. آثاری همچون سفال‌های شکسته از دوره‌های تاریخی مختلف در این تالار به دست آمده که نشان می‌دهد انسان‌ها از دوران غارنشینی به بعد از آن به عنوان سکونتگاه اصلی خود استفاده می‌کردند. دو ایوان در این محل وجود دارد که با سنگ‌چین کردن کفِ شیب‌دار غار، درست شده‌اند و در سمت راست، دیواری سنگ‌چین و دروازه‌دار دیده می‌شود که در پشت آن یک دهلیز وجود دارد و احتمالا برای نگهداری احشام به کار می‌رفته است.

تالار دوم:

 در گوشه چپ تالار اول دهانه‌ای به عرض 8 متر و ارتفاع 10 متر، وجود دارد که ورودی تالار دوم است. ابعاد تالار دوم  30 در 60 متر و ارتفاع آن 15 تا 20 متر است و شیب تندی به سمت پایین دارد. دالانی طولانی به طول 40 متر در انتهای سمت راست این تالار وجود دارد که به یک چاه به عمق 5 متر و یک دهلیز 6 متری می‌رسد. در این قسمت چکنده‌ها یا استالاگتیت‌های گل‌کلمی و نخودی شیری و صورتی دیده می‌شود.

تالار سوم: 

دو دالان در تالار دوم وجود دارد که شما را به تالار سوم می‌رسانند. تالار سوم غار محوطه‌ای به ارتفاع 12 متر و ابعاد 20 در 25 متر است که یک شیب تند سنگلاخی و لغزنده از ابتدا تا انتهای خود دارد. عمیق‌ترین بخش غار در این تالار قرار دارد که در حدود 60 متر پایین تر از سطح دهانه غار است.