مدرسه ضیائیه یا زندان اسکندر یزد 

قسمت بزرگی از تاریخ و فرهنگ ایران زمین در شهر تاریخی یزد قرار دارد. این شهر که به معماری خاص خانه‌ها و عمارت‌های خود مشهور است هر گردشگر خوش‌ذوقی را به تحسین معماری خانه‌ها و عمارت‌های  وامی‌دارد. زندان اسکندر یزد نیز از این قاعده مستثنی نیست و از در ورودی گرفته تا سقف و دیوارهای این بنا نشان از هنر دست معماران ایرانی دارند. از میان تمامی آثار تاریخی که در شهر یزد وجود دارد زندان اسکندر یزد مانند گوهری گرانبها می‌درخشد و سالیان زیادی است که محکم و استوار در جای خود باقی مانده است. درباره تاریخچه این زندان گفته شده است که اسکندر مقدونی در هنگام حمله به ایران به این مکان که در گذشته آن را «ری» می‌نامیدند، می‌رسد و تصمیم می‌گیرد که در این مکان زندانی به نام «کثه» بسازد تا زندانیان جنگی خود را در آن نگه دارد.

ساخت زندان اسکندر یزد به حدود 8 قرن پیش باز می‌گردد و اسناد باقی مانده حاکی از آن است که این ساختمان در سال 631 هجری قمری توسط ضیاالدین حسین رضی ساخته شده است. تکمیل بنای این زندان 74 سال به طول انجامید؛ دو فرزند ضیاالدین به نام‌های جدالدین حسن و شرف‌الدین علی کار پدر را به انتها رساندند تا برای سالیانی دراز، محکم و استوار بر جا بماند و شهرت آن زبانزد تمامی باستان شناسان دنیا شود. البته برخی از مردم محلی درباره این محلی تاریخی بر این باورند که مدرسه رضاییه یزد قسمتی از خانه‌های باقی مانده خاندان رضی است. این بنای تاریخی که در ابتدا زندان بود، بعدها به مکانی برای تعلیم علوم مختلف به مشتاقان علم تبدیل شد.

قسمت های مختلف مدرسه ضیائیه یزد

1. گنبد زندان اسکندر یزد:

گنبدها بخش جدایی ناپذیر معماری ایرانی _ اسلامی هستند و فرصتی برای نشان دادن هنر بی‌نظیر معماران ایرانی تلقی می‌شوند. گنبد زندان اسکندر یزد نیز توانایی انگشت به دهان کردن تمامی بازدیدکنندگان را دارد. این گنبد 18 متری تنها با استفاده از خشت ساخته شده است و در آن خبری از کاشی‌کاری‌های مرسوم نیست. گچ‌بری‌های داخل گنبد که  با رنگ‌های طلایی و لاجوردی مزین شده به گنبد مدرسه ضیاییه یزد حال و هوای دیگری بخشیده و آن را در عین سادگی، زیبا و مسحورکننده کرده است.

2. بادگیر و اتاق بادگیر زندان اسکندر یزد: 

اقلیم گرم و خشک و کویری شهر یزد باعث شده که بادگیرهای متعددی از فراز این شهر به چشم بخورد، به‌طوری‌که یزد به شهر بادگیرها معروف است. معماری خاص این بادگیرها موجب جریان داشتن هوا در تمام نقاط خانه می‌شود و دمای هوا را کاهش دهد.در گوشه‌ای از حیاط، اتاقی موسوم به اتاق بادگیر دیده می‌شود که می‌توانید وارد آن شوید، دقیقا زیر بادگیر قرار بگیرید و از خنکای نسیم حتی در تابستان هم لذت ببرید. 

3- حیاط : 

در اطراف صحن یا حیاط، رواق‌هایی به چشم می‌خورد، فضاهایی مسقف و ستون‌دار که حداقل در یک طرف مسدود باشد و انسان را از تماس با بارش و تابش نور آفتاب حفظ کند. رواق‌ها در قسمت ضلع غربی، بزرگ‌تر هستند و در کنار آن‌ها محرابی از گچ وجود دارد. در حیاط علاوه بر ایوانچه‌های کوچک جلوی اتاق‌ها، چهار ایوان بلندتر نیز وجود دارد که بنا را به صورت چهارایوانی درآورده است.

 یکی دیگر از قسمت های زندان اسکندر موزه آن می باشد. این قسمت که دارای لوح‌های سنگی و سنگ‌ قبرهای متعدد است مورد توجه علاقه‌مندان به تاریخ و گذشته شهر یزد قرار دارد. همچنین این مجموعه دارای یک کافه سنتی و فروشگاه‌ها و کارگاه‌های صنایع‌دستی می باشد. زندان اسکندر در تاریخ 23 اسفند ماه سال 1346 و با شماره 770 در لیست فهرست میراث ملی ایران به ثبت رسید.

مطالب مرتبط: 

آتشکده یزد : آتش مقدس 1500 سالِ

برای خواندن سایر مطالب می توانید وارد مجله گردشگری منشور صلح شوید

جهت رزرو تور و سفر به یزد می توانید با شماره 02162714 در تماس باشید