این خانه لقب زیباترین و با ارزشترین خانه جهان را از دید بسیاری از نویسندگان و بازدید کنندگان به خود اختصاص داده است

آشنایی با موزه مقدم

موزه و خانه ی مقدم تهران در آغاز عمارتی بزرگ و مجلل و محل سکونت خاندان محمد تقی خان احتساب الملک از صاحب منصبان مشهور دربار قاجار و رئیس اداره احتسابیه تهران و وزیر مختار تهران در برن سوئیس بوده که بعدها در اختیار فرزندش محسن مقدم، استاد باستانشناسی دانشگاه تهران قرار می گیرد. او به همراه همسرش سلما کویومجیان در خانه ی پدری خود در تهران ساکن شدند. محسن مقدم و سلما که زاده بلغارستان و رئیس کتابخانه ی ملی ایران بود در کنار فعالیت های علمی آثار و اشیا فراوانی را با هدف حفظ میراث فرهنگی و تاریخی ایران گرد آوری کردند. استاد محسن مقدم که تحصیلات عالیه خود را در اروپا به پایان رسانده بود بسیاری از اثار ارزشمند جمع اوری شده مانند کاشی، قطعات سنگی تراشیده شده و غیره را با الهام از فضاهای سنتی - تاریخی به نحو چشمگیری در جای جای این عمارت قدیمی نصب و برخی دیگر مانند کلکسیون پارچه ، چپق و قلیان ، سفالینه ، شیشه ، تابلوی نقاشی، مسکوکات، مهرها و اسناد تاریخی را با نظم و ترتیب خاصی در خانه ی پدری نگهداری نمود.

موزه مقدم

این خانه در سال 1351 از سوی محسن مقدم به دانشگاه تهران اهدا شد . استاد محسن مقدم در سال ۱۳۶۶ هجری شمسی دارفانی را وداع گفت و پس از مرگ همسر ایشان در سال ۱۳۶۹ هجری شمسی، تولیت خانه و موزه مقدم در اختیار مستقیم دانشگاه تهران قرار گرفت. برای آشنایی با قسمت های مختلف این خانه موزه زیبا با منشور صلح همراه باشید.

 :بخش های مختلف خانه موزه ی مقدم تهران

این خانه موزه که دارای مساحتی برابر 2117 متر مربع می باشد، مانند اکثر خانه‌های اعیانی در ایران، از سه بخش بیرونی، اندرونی و سرایداری تشکیل شده است. در ادامه مطلب توضیحاتی درمورد هرکدام از قستمها ارائه خواهد شد.

قسمت بیرونی

ضلع شمالی:

گلخانه: در انتهای غربی ضلع شمالی خانه ی مقدم گلخانه ای مزین به کاشی های لعاب دار قدیمی و ازاره های سنگی حجاری شده زیبا با مضمون گل و گیاه ایجاد شده است.

 گلخانه موزه مقدم تهران

تراس: این تراس  با چند پله بالاتر از حیاط قرار گرفته و در حال حاضر کافه ی موزه در این قسمت قرار دارد. 

 تراس موزه مقدم تهران

استخر: این استخر  در سال 1335 و با سفر استاد مقدم به اسپانیا و الگو برداری از آب نماهای باغ الحمرا ایجاد شد.

 استخر موزه مقدم تهران

باغ ژاپنی: دکتر مقدم و همسرش در حیاط بیرونی، باغچه و حوضی را با الهام از باغ‌های ژاپنی طراحی کردند که شکل یک مارپیچ را در ذهن تداعی می‌کند. 

 باغ ژاپنی موزه مقدم تهران

دیوار تجدد: دو حیاط اندرونی و بیرونی با دیواری مرکب از چند عدد ستون مارپیچی و تعدادی طاق بر روی این ستون ها با تزیینات کاشی و پایه ستون های حجاری شده مشابه پایه ستون های کاخ چهل ستون اصفهان از همدیگر جدا می شوند. دکتر مقدم این پایه ستون ها را در هنگام تخریب کاخ خواهر ناصرالدین شاه به این محل انتقال داده است. دیوار تجدد توسط مهندس هوشنگ سیحون طراحی و اجرا شده است.

 دیوار تجدد موزه مقدم تهران

ضلع غربی:

1- ساختمان برج: این ساختمان در سال 1345 توسط استاد مقدم و به کمک یکی از شاگردان ایشان در دانشگاه تهران طراحی و اجرا شد. نکته ی متمایز این بنا طرح آن می باشد که به شکل قلعه های قرون وسطی اروپا طراحی شده است. بنابر روایات گفته می شود که این برج را دکتر مقدم برای همسرش سلما ساخته است به همین دلیل از معماری اروپایی برای ساخت آن استفاده شده است.

 ساختمان برج موزه مقدم تهران

 اتاق صدف: صدف اولین کلکسیون جمع‌آوری شده توسط دکتر مقدم بوده است و در این اتاق کوچک، شما می‌توانید تعدادی از منحصربه‌فردترین صدف‌های جمع‌آوری شده توسط دکتر را مشاهده کنید.

 اتاق صدف موزه مقدم تهران

 اتاق درویش: در طبقه پایین برج واقع شده است و در آن می‌توان کلکسیونی منحصر به فرد از وسایل دراویش را مشاهده کرد، همچنین عکس‌هایی تاریخی از دروایش و یک نقاشی زیبا به سبک قهوه خانه‌ای از بارگاه حضرت سليمان نیز در انتهای این اتاق دیده می شود.

 اتاق درویش

اتاق تدخین: این اتاق در بالای اتاق درویش قرار دارد و کلکسیون منحصربفردی از اشیایی مانند قلیان و پیپ را در خود جای داده است.  

اتاق تدخین

2- ایوان قاجار: این ایوان در کنار ساختمان برج قرار گرفته است. نمای جلویی این ایوان با کاشی های دوران زندیه و قاجاریه مزین شده است.

ایوان قاجار موزه مقدم

ضلع جنوبی:

1- ساختمان بیرونی یا تابستانی: این ساختمان در ضلع جنوبی واقع شده است و دارای دوبخش زیر است:

اتاق پذیرایی: این اتاق که از آن به عنوان سالن گاهنگار نیز یاد می شود محل کار فعالیت های علمی و پذیرایی از مهمانان بوده است. در این اتاق می توان به تماشای آثار تاریخی نظیر سفالینه‌ها، ابزارهای سنگی، مفرغینه‌ها، شیشه‌ها، مهرها و اثر مهرها و اشیای فلزی نشست که همگی از مجموعه آثار جمع‌آوری شده توسط دکتر مقدم هستند. این سالن تزیینات بسیاری ساده‌ای دارد و بر روی سقف آن، گچبری‌های ساده‌ای دیده می شود که به سبک بناهای دوره پهلوی ساخته شده‌اند.

موزه مقدم تهران

اتاق پیشخوان: این اتاق درست در کنار اتاق پذیرایی قرار دارد.  در حال حاضر در بخشی از این اتاق به معرفی استاد مقدم و فعالیت‌های کاری و علمی ایشان در قالب عکس، لوازم شخصی و در بخشی دیگر به نمایش آثار تزئینی چوبی، وسایل آشپزخانه و صندوق خانه‌های قدیمی پرداخته شده‌است.

2- حوض خانه: حوضخانه زیرزمینی است که درست زیر سالن پذیرایی واقع شده و با وجود آنکه پله‌های ورودی‌اش در بخش اندرونی قرار دارد، باز هم قسمتی از بیرونی به حساب می‌آید. این زیرزمین در دوره ی مظفری (۱۳۲۴–۱۳۱۳ ه‍. ق) همزمان با احداث خانه توسط احتساب الملک ، پدر محسن مقدم ، بنا شده‌است. تزئینات دیوارهای حوضخانه ، توسط استاد محسن مقدم ،از کاشی و قطعات ظروف سفالین برگرفته از آثاری نفیس متعلق به سده‌های چهارم تا سیزدهم ه‍.ق است که سیر و تحول صنعت سفال و کاشی کاری ایران را به نمایش می‌گذارد.

 حوض خانه موزه مقدم تهران

3- کارگاه یا کتابخانه ی امروزی: این کتابخانه درست در مقابل سالن پذیرایی قرار دارد. این محل در واقع کارگاه ( آتلیه ) محسن مقدم بوده است که در سال 1337 ساخته شده است. در حال حاضر این کارگاه به کتابخانه‌ای تبدیل شده است که کتاب‌های دکتر مقدم و دیگر کتاب‌های مرتبط با باستان‌شناسی و هنر در آن نگهداری می‌شود. عموم مردم اجازه استفاده از کتاب‌های این کتابخانه را دارند.

 کتابخانه موزه مقدم تهران

قسمت اندرونی

ضلع شمال: 

در ضلع شمالی این موزه ساختمانی قرار دارد که در اکثر مواقع به عنوان تصویر اصلی این موزه شناخته می شود. این محل شامل:

1- زیر زمین: در دوران اولیهٔ احداث خانه مقدم از این محل به عنوان حمام و انباری استفاده می‌شده‌ است که در زمان حیات دکتر مقدم کارایی خود را از دست می‌دهد و تبدیل به یک انبار می‌شود. در حال حاضر این محل بازسازی و مرمت شده‌است و به عنوان گنجینه آثار تاریخی موزه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

2- ایوان: این ایوان با نمای بیرونی به شکل دو سنتوری با گچبری ایرانی و بر روی چهار ستون با گچبری کرنتی بر پا شده‌است. این ایوان با دو رشته پلکان مارپیچ از حیاط قابل دسترسی است و هنوز شکل قدیم خود را حفظ نموده‌است. تزیینات این محل توسط دکتر مقدم و با استفاده از کاشی‌های کوباچه (چند رنگ) صفوی، آینه کاری زندیه و قاجار و کاشی‌های معرق و خشتی قاجار و پهلوی اول صورت گرفته‌است.

 ایوان موزه مقدم تهران 

3- اتاق قاجار: با ورود به ساختمان اصلی اندرونی، در سمت چپ خود اتاقی را می‌بینید که با آثار ارزنده‌ای از دوران زندیه و قاجاریه تزیین شده است. از آثار داخل این اتاق می‌توان به طاقچه گچ‌بری زندیه از اصفهان، شومینه‌ای از قصر فیروزه (کاخ فیروزه خانم، سوگلی ناصرالدین شاه) و ... اشاره کرد. وجود همین آثار از دوره قاجار هم باعث شده تا این سالن را اتاق قاجار نامگذاری کنند. البته در حال حاضر آثاری از دوره پهلوی هم در این قسمت نگهداری می‌شود و همینطور می‌توان طرح‌های اولیه دکتر مقدم برای آرم دانشگاه تهران را نیز در این اتاق مشاهده کرد. 

 اتاق قاجار موزه مقدم تهران

4- اتاق نشیمن: این اتاق محل اصلی زندگی و به عبارتی اتاق نشیمن و زندگی دکتر محسن مقدم و همسرش بوده‌است. تعدادی قلمدان، جعبه و گنجفه‌های (کارت‌های بازی) پاپیه و نیز نقاشی‌هایی که توسط دکتر مقدم کشیده شده به نمایش درآمده‌است.

اتاق نشیمن موزه مقدم تهران

ضلع شرقی:

در ضلع شرقی اندرونی دیواری زیبا دیده می شود که با کاشی ها و ظرف قاجاری تزئین شده است.

حیاط اندرونی: این حیاط که به شکل مستطیل است دکتر مقدم و همسرشان با الهام از فرش ایرانی طراحی کرده اند. یک حوض زیبا نیز در وسط این حیاط دیده می شود.

حیاط اندرونی

بخش خدمه ( سرایداری ): در گذشته از این قسمت به عنوان مطبخ و محل استقرار سرایداران استفاده می شده. ورودی این بخش در ضلع جنوبی اندرونی قرار دارد. امروزه این قسمت از خانه مقدم به علت فرسودگی بیش از حد با تغییرات کوچک، مرمت و بازسازی، به بخش اداری تبدیل شده است. 

اطلاعات مورد نیاز:

شماره تلفن: 66463144-021

ساعت بازدید: 9 الی 16:30

قیمت بلیط : 30000 تومان ، برای مهمانان خارجی 200 هزار تومان.

آدرس موزه: تهران،خیابان امام خميني، بعد از خیابان شیخ هادی،جنب بانک ملت، پلاک 251

مطالب مرتبط: