مسجد نصیر الملک، به مسجد صورتی نیز معروف است

مسجد نصیر الملک شیراز

مسجد نصیر الملک شیراز در سال 1255 هجری شمسی و به دستور میرزا حسن علی خان ملقب به نصیرالملک، که از اعیان و اشراف شیراز بود ساخته شد. این مسجد در محله گود عربان که در قدیم به محله اسحاق بیگ معروف بود قرار دارد. معمار این اثر قجری محمد حسن معمار، که از معماران برجسته قاجاری بود، انتخاب شد. محمد حسن معمار از تمام دانش خود استفاده کرد تا ترکیب هنرمندانه از آجر، کاشی و شیشه های رنگی به کار گیرد تا مسجدی در خور عظمت شهر شیراز بسازد. ساخت این بنا حدود 12 سال طول کشید و در سال 1267 به اتمام رسید.

برای خرید بلیط هواپیما و سفر به شیراز اینجا کلیک کنید.

مسجد نصیرالملک شیراز

مسجد نصیر الملک 2890 مترمربع مساحت دارد و در سال 1348 توسط میرزا آیت، مرمت و بازسازی شده است. این اثر تاریخی در 30 خرداد 1358، به شماره 396، توسط انجمن آثار ملی و باستانشناسی ایران، در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. مسجد نصیر الملک از دیدگاه کاشی کاری، از ارزنده ترین مساجد ایران، و از دیدگاه ساختمان سازی به ویژه مقرنس بی مانند است.

قسمت های مختلف مسجد نصیرالملک:

ورودی مسجد:

مسجد نصیرالملک دارای سه ورودی است که یکی اصلی و دو ورودی دیگر نیز به کوچۀ جنوبی مسجد و به امامزادۀ جنب آن مرتبط می‌باشد. نمای ورودی اصلی مسجد که دارای در بزرگ چوبی است، از کاشی هفت رنگ با تزیینات فراوان از گل سرخ و گل زنبق شیراز است. در چوبی مسجد دارای قابی سنگی با تزیینات اسلیمی و سنگ یک پارچه بزرگ است و روی آن یک قوس پنج اُو هفت (نوعی قوس تیز) ایجاد شده است. بالای قاب در چوبی نیز یک کتیبه ی سنگی وجود دارد که برروی آن شعری از شاعر عهد صفوی به نام شوریده شیرازی ملقب به فصیح الملک با خط زیبای نستعلیق نصب شده است. این سردر دارای دو جرز است و هر جرز نیز به سه قسمت تقسیم شده است.

سردر ورودی مسجد نصیر الملک 

هشتی مسجد:

پس از عبور از درب ورودی مسجد، وارد هشتی می شویم. که با یک پیچ 90 درجه در سمت چپ به راهرویی می رسد که به حیات مسجد وصل می شود. این هشتی با آجر ساخته شده و درست همانند در ورودی، تابلویی از کاشی در آن وجود دارد که در پایین آن شعر معروف سعدی و نام معمار نقش بسته است. هشتی، در معماری ایرانی جایگاه خاصی دارد و در بیشتر بناها اعم از مذهبی و غیرمذهبی به چشم می‌خورد. دید مبهم در هشتی باعث حفظ فضای درونی ساختمان از دید غریبه‌ها می‌شود.

قسمت خروجی هشتی مسجد نصیرالملک به حیاط آن 

حیاط مسجد:

این مسجد زیبا یک حیاط چهارگوش دارد که در میان آن یک حوض به طول 16/5 و عرض 4/5 متر، مقابل ایوان مسجد احداث شده. در فصول گرم‌تر سال مثل بهار و تابستان گلدان‌های شمعدانی در پیرامون این حوض قرار می‌دهند که طراوتی خاص به حیاط می‌بخشد. جالب است بدانید که دور تا دور حیاط مسجد نیز با کاشی های هفت رنگ تزیین شده است.

حیاط مسجد نصیرالملک 

ایوان های مسجد:

مسجد نصیرالملک دارای دو ایوان شمالی و جنوبی می باشد. ایوان شمالی که به طاق مروارید یا شاه نشین شهرت دارد، 8 متر ارتفاع دارد. داخل و بیرون این ایوان با کاشی هفت‌رنگ تزیین شده و بر جای جای آن آیات قرآنی به چشم می‌خورد. این ایوان 4 غرفه دارد که در سمت چپ و راست و در طبقه ی دوم قرار گرفته اند. سقف ایوان مروارید مقرنس کاری شده است و نمونه ای از سقف‌های پنج کاسه‌ای به شمار می‌رود. ایوان مروارید در سالهای دور به ایوان پن کاسه معروف بود.

ایوان شمالی ( طاق مروارید ) مسجد نصیرالملک 

سقف پنج کاسه ای ایوان شمالی

ایوان جنوبی این مسجد کاربری خاصی ندارد و فقط برای رعایت اصول قرینه سازی ساخته شده است. در دو طرف ایوان دو گلدسته وجود دارد که آن را از طاق شمالی متمایز کرده است. ارتفاع این ایوان از ایوان شمالی کوتاه تر است. ایوان جنوبی نیز درست مثل ایوان شمالی، مزین به کاشی کاری های بسیار زیبا و دیدنی و مقرنس کاری های ممتاز می باشد.

ایوان جنوبی مسجد نصیرالملک 

عکس ایوان جنوبی از زیر طاق ایوان شمالی

شبستان های مسجد:

مسجد نصیرالملک دارای دو شبستان است که هردوی آنها در جهت قبله قرار گرفته اند و هر کدام تزئینات و مشخصات منحصر به خود را دارد.

سمت چپ عکس شبستان شرقی و سمت راست عکس شبستان غربی مسجد نصیرالملک 

 منبع عکس: nasiralmulk.ir

شبستان شرقی:

این شبستان  که به شبستان زمستانه شهرت دارد، هفت ستون دارد و ستون های آن ساده و خالی از نفش های مارپیجی هستند. ستون‌های هفت‌گانۀ شبستان شرقی درست در مرکز این شبستان واقع شده‌اند. راه ورودی این شبستان از طریق ایوانی با عرض شش متر است که با هشت طاق‌نما از حیاط مسجد جدا می‌شود. در پشت شبستان شرقی، دری وجود دارد که به چاه بزرگی موسوم به گاو چاه یا گاورو باز می شود. گاو چاه به چاههایی گفته می شود که با استفاده از حیوانات، از آن آب می کشند. در تابستان گاوها را به چاه می بستند و آب مورد نیاز برای آبیاری و شرب را ازآن به دست می آوردند. از این شبستان در حال حاضر به عنوان موزه اوقاف استفاده می شود.

شبستان شرقی مسجد نصیرالملک

گاو چاه مسجد نصیرالملک

شبستان غربی:

این شبستان همان جایی است که بیشترین عکس‌ها از مسجد زیبای نصیرالملک از آن گرفته شده است. کاشی‌کاری دیدنی، ستون‌های بی‌نظیر، محراب زیبا و پنجره‌های رنگی، شبستان غربی را به بهشتی بی‌مانند از هنر ایرانی تبدیل کرده است.شبستان غربی یا شبستان تابستانه یکی از زیباترین شبستان‌های مساجد ایران به شمار می‌رود. سنگ تراشی‌ها و نقش و نگارهای شبستان غربی از مسجد وکیل شیراز و همچنین مسجد مشیر شیراز الهام گرفته شده است. این سنگ‌تراشه‌ها از سنگ گندمک یکپارچه، ساخته شده‌اند. شبستان غربی دارای دو ردیف ستون 6 تایی است، که تعداد این ستون ها به نیت دوازده امام به 12 عدد میرسد. این ستون‌های قطور، طرحی مارپیچ دارند و یکی از زیباترین ستون‌های اماکن تاریخی شیراز به شمار می‌روند. کف شبستان پیش‌تر از آجر بوده است که در تعمیراتی که حدود ۷۰ سال پیش صورت گرفت، با کاشی فیروزه‌ای روی آن پوشیده شد. سقف شبستان با کاشی‌‌هایی با نقوش اسلیمی و گل و بوته‌های بسیار زیبا تزئین شده است و آیات قرآن فضای مسجد را به معنویت نزدیک‌تر می‌کند.

شبستان غربی مسجد نصیرالملک

اطلاعات مورد نیاز:

زمان بازدید: شش ماه اول سال از ساعت 8 الی 19:30 و شش ماه دوم سال 8 الی 18.

قیمت بلیط: 5000 تومان، 50000 تومان برای گردشگران خارجی.

تعطیلی هفته: ندارد

تعطیلی سالانه:  عاشورا و تاسوعای حسینی، اربعین، سی‌ام صفر، اول شوال (عید فطر)، 21‌ام ماه رمضان.

آدرس: شیراز، خیابان لطفعلی خان زند، محله گود عربان، کوچه نصیرالملک.

تلفن: 32241661-071

برای خواندن سایر مطالب می توانید به مجله گردشگری منشور صلح وارد شوید.